Trong cuộc sống hiện đại, bên cạnh những tiện ích và cơ hội, việc kiểm soát sức khỏe sinh sản cũng đang ngày càng trở nên quan trọng. Đặc biệt, với những tình huống bất ngờ có thể xảy ra, việc sử dụng thuốc tránh thai khẩn cấp (TTKCK) đã trở thành một phương án phổ biến giúp phụ nữ tránh được thai ngoài ý muốn. Bài viết dưới đây sẽ cung cấp thông tin chi tiết về việc sử dụng thuốc tránh thai khẩn cấp, từ nguyên lý hoạt động đến những lưu ý khi sử dụng.
1. Thuốc tránh thai khẩn cấp là gì?
Thuốc tránh thai khẩn cấp là một dạng thuốc được thiết kế để ngăn ngừa thai khi có quan hệ tình dục không bảo vệ hoặc gặp sự cố với phương pháp tránh thai hiện tại (vỡ bao cao su, quên uống thuốc tránh thai hàng ngày…). Thuốc này hoạt động hiệu quả nhất nếu được uống càng sớm càng tốt sau khi quan hệ tình dục không an toàn, nhưng cũng có thể có tác dụng trong vòng 72 giờ hoặc thậm chí 120 giờ (tùy loại thuốc).
2. Nguyên lý hoạt động của thuốc tránh thai khẩn cấp
Thuốc tránh thai khẩn cấp chứa các hormone như levonorgestrel hoặc ulipristal acetate, những chất này có tác dụng ngăn cản quá trình rụng trứng, làm thay đổi chất nhầy cổ tử cung, và thậm chí thay đổi lớp niêm mạc tử cung, từ đó ngăn cản sự thụ thai nếu tinh trùng đã gặp trứng.
Cụ thể, khi uống thuốc trong khoảng thời gian gần với thời điểm quan hệ tình dục không an toàn, thuốc có thể giúp:
Ngừng hoặc trì hoãn quá trình rụng trứng, điều này làm giảm khả năng trứng gặp tinh trùng.
Cản trở tinh trùng tiếp cận hoặc thụ tinh với trứng.
Ngăn chặn sự làm tổ của trứng đã thụ tinh trong tử cung.
3. Những loại thuốc tránh thai khẩn cấp phổ biến
Hiện nay, trên thị trường có nhiều loại thuốc tránh thai khẩn cấp khác nhau, nhưng chủ yếu bao gồm hai nhóm:
Thuốc chứa levonorgestrel (Plan B, Next Choice): Loại thuốc này thường có tác dụng trong vòng 72 giờ sau quan hệ tình dục không an toàn. Tuy nhiên, hiệu quả của nó sẽ giảm nếu bạn uống thuốc sau 24 giờ đầu.
Thuốc chứa ulipristal acetate (ella): Đây là một lựa chọn thay thế, có tác dụng trong vòng 120 giờ (5 ngày) sau quan hệ tình dục không an toàn và có hiệu quả hơn trong việc ngăn ngừa thai.
4. Lợi ích của việc sử dụng thuốc tránh thai khẩn cấp
Giảm nguy cơ mang thai ngoài ý muốn: Thuốc tránh thai khẩn cấp giúp phụ nữ có thể kiểm soát được tình huống khi không thể sử dụng phương pháp tránh thai thông thường, giảm thiểu nguy cơ có thai ngoài ý muốn.
Dễ dàng sử dụng: Việc sử dụng thuốc tránh thai khẩn cấp khá đơn giản và có thể thực hiện tại nhà mà không cần sự can thiệp phức tạp từ bác sĩ.
Cứu cánh trong tình huống khẩn cấp: Thuốc tránh thai khẩn cấp là lựa chọn cứu nguy cho những tình huống không mong muốn như quan hệ tình dục không bảo vệ hoặc sự cố với các phương pháp tránh thai khác.
5. Những lưu ý quan trọng khi sử dụng thuốc tránh thai khẩn cấp
Mặc dù thuốc tránh thai khẩn cấp mang lại hiệu quả, nhưng không phải lúc nào cũng có thể đảm bảo 100% kết quả. Dưới đây là một số lưu ý quan trọng khi sử dụng thuốc này:
Hiệu quả giảm dần theo thời gian: Thuốc tránh thai khẩn cấp hoạt động tốt nhất khi được sử dụng trong vòng 24 giờ sau quan hệ tình dục không an toàn. Sau 72 giờ, hiệu quả sẽ giảm đi nhiều.
Không thay thế cho biện pháp tránh thai dài hạn: Thuốc tránh thai khẩn cấp không nên sử dụng như biện pháp tránh thai chính thức. Nó chỉ là phương án dự phòng khi xảy ra sự cố.
Tác dụng phụ: Một số phụ nữ có thể gặp phải tác dụng phụ nhẹ như buồn nôn, chóng mặt, hoặc thay đổi chu kỳ kinh nguyệt sau khi uống thuốc. Tuy nhiên, các triệu chứng này sẽ hết trong vài ngày.
Tư vấn bác sĩ: Nếu bạn có các vấn đề về sức khỏe hoặc sử dụng thuốc đang điều trị bệnh khác, bạn nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng thuốc tránh thai khẩn cấp.
6. Khi nào cần đến sự hỗ trợ của bác sĩ?
Dù thuốc tránh thai khẩn cấp có thể sử dụng mà không cần kê đơn, nhưng nếu bạn gặp phải bất kỳ vấn đề gì sau khi sử dụng, hãy tìm đến sự hỗ trợ của bác sĩ ngay. Nếu bạn bị rối loạn chu kỳ kinh nguyệt nghiêm trọng, hoặc nếu có những dấu hiệu bất thường như đau bụng dữ dội, chảy máu không bình thường, việc kiểm tra sức khỏe kịp thời là rất quan trọng.
Kết luận, thuốc tránh thai khẩn cấp là một giải pháp hữu ích và an toàn để ngăn ngừa thai ngoài ý muốn trong những tình huống khẩn cấp. Tuy nhiên, việc sử dụng thuốc này chỉ nên là phương án cuối cùng khi các biện pháp tránh thai khác không thể áp dụng. Để bảo vệ sức khỏe và duy trì sự ổn định về mặt sinh sản, phụ nữ cần chọn lựa phương pháp tránh thai phù hợp và luôn tham khảo ý kiến bác sĩ khi cần thiết.
